یک مطالعه‌ی چندرشته‌ای چهار ساله به سرپرستی پروفسور خوان دِ لارا، باستان‌شناس دانشگاه آکسفورد، پرده از یکی از رازهای هزارساله برداشته است: اینکه چگونه معبد نمادین پارتنون در آکروپولیس در یونان باستان نورپردازی می‌شده است.
مجله اینترنتی باستان شناس : پروفسور دِ لارا با تلفیق هوشمندانه شواهد باستان‌شناسی با فناوری پیشرفته سه‌بعدی و فیزیک نور، سامانه‌ی نورپردازی این معبد را به‌دقت بازسازی کرده و نشان داده است که این نورپردازی چگونه به‌گونه‌ای طراحی شده بود که حس شگفتی و احترام را در بینندگان برانگیزد.
این پژوهش که با حمایت دانشگاه کالج لندن (UCL) و مشارکت «همکاری هنر و علوم انسانی لندن» (LAHP) انجام شده و امروز در مجله‌ی معتبر سالنامه مدرسه بریتانیایی آتن منتشر شده، نشان می‌دهد که معماران پارتنون و پیکرتراش نامدار، فیدیاس، عناصر گوناگونی را به‌گونه‌ای هدفمند به کار گرفته بودند تا بتوانند نور طبیعی و مصنوعی را کنترل و هدایت کنند. این عناصر شامل بازشوهای دقیقی در سقف، حوضچه‌های داخلی آب، پنجره‌هایی با جای‌گیری حساب‌شده، و همچنین ویژگی بازتابی مرمر صیقلی معبد بوده‌اند.
مدل سه‌بعدی دقیق پروفسور دِ لارا حتی تندیس عظیم آتنا از عاج و طلا، ساخته‌شده در سال ۴۳۸ پیش از میلاد، را نیز در بر می‌گیرد. او با اختصاص ویژگی‌های مادی دقیق به سطوح این تندیس، بازتاب نور را مورد تحلیل قرار داد. این مطالعه با محاسبه‌ی موقعیت خورشید در ساعات مختلف روز و فصول گوناگون سال در قرن پنجم پیش از میلاد، و چگونگی ورود نور از درگاه شرقی معبد، بینش‌هایی شگفت‌انگیز را آشکار ساخت.
یافته‌ها حاکی از آن‌اند که فضای داخلی پارتنون به‌طور کلی در تاریکی نسبی نگه داشته می‌شده و این امر فضایی آکنده از احترام و تقدس ایجاد می‌کرده است. اما در هفته‌های منتهی به جشن پان‌آتنایی – آیینی مهم که هر چهار سال یک‌بار به افتخار الهه آتنا برگزار می‌شده – پدیده‌ای شگرف رخ می‌داده است. در چندین صبح پیاپی، خورشید هنگام طلوع دقیقاً با ورودی معبد در یک راستا قرار می‌گرفته و پرتوی درخشان نور مستقیماً بر ردای زرین تندیس آتنا می‌تابیده و صحنه‌ای خیره‌کننده و پرتلألؤ پدید می‌آورده است.
«تصور کنید وارد معبد پارتنون می‌شوید—چشمانتان که هنوز از نور خیره‌کننده‌ی بیرون خسته‌اند، به‌آرامی به تاریکی تدریجی درون معبد عادت می‌کنند،» پروفسور دِ لارا توصیف می‌کند. «در این میان، نور خورشید که از درگاه معبد عبور می‌کند، با پرتو عمودی درخشانی بر ردای زرین الهه می‌تابد. این دقیقاً همان اثری است که معماران و فیدیاس قصد داشتند خلق کنند. باید صحنه‌ای جادویی بوده باشد!»
پروفسور دِ لارا بر اهمیت فناوری در پژوهش‌های باستان‌شناسی تأکید می‌کند و می‌گوید: «برای آن‌که بتوانیم به‌طور کامل از ظرفیت کشفیات باستان‌شناسی بهره‌مند شویم، باید همچنان فناوری و ابزارهای دیجیتال را به‌عنوان شریکانی اساسی در کاوش و پژوهش بپذیریم و به کار بگیریم.»
برای ارتقای بیشتر درک و مشارکت عمومی، پروفسور دِ لارا در حال تبدیل پژوهش خود به یک تجربه‌ی فراگیر واقعیت مجازی (VR) است. این تجربه به‌صورت رایگان در اختیار موزه‌ها و مراکز آموزشی قرار خواهد گرفت تا بازدیدکنندگان بتوانند به‌صورت مجازی وارد پارتنون باستانی شوند و اثر شگفت‌انگیز نور بر تندیس عظیم آتنا را از نزدیک تجربه کنند.
این پژوهش چشمگیر که باستان‌شناسی را با فناوری پیشرفته در هم می‌آمیزد، شگفتی‌های جهان باستان را برای همگان دست‌یافتنی می‌سازد. برای درک عمیق و فراگیر از اینکه نور چگونه تجربه‌ی بصری و معنوی درون پارتنون را شکل می‌داد، می‌توانید بازسازی کامل سه‌بعدی را در نشانی https://parthenon3d.com/ مشاهده کنید.
نظرات کاربران