سفال‌های باستانی شوش از شاخص‌ترین و مهم‌ترین دستاوردهای هنری و فرهنگی ایران باستان هستند که نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی بلکه به‌لحاظ باستان‌شناسی و مردم‌شناسی نیز ارزش فراوانی دارند.
مجله اینترنتی باستان شناس : این سفال‌ها نمایانگر مراحل ابتدایی تمدن و شهرنشینی در فلات ایران‌اند و اطلاعات گران‌بهایی درباره هنر، آیین، جهان‌بینی و تعاملات اقتصادی و اجتماعی مردم باستانی این منطقه ارائه می‌دهند.
ظروف منقوش شوش ۱
ظرف منقوش شوش ۱ ،جام ها ی بلندی که بر روی بدنه آنها نقش دارد ( تصاویر ۱-۲ ٫ e , c – a ) و کاسه های ( قدح ها) که سطح داخلی شان مزین شده است.
( تصاویر ۳- ۴ ) . جام عمودی شکل که بویژه با نوارها و نشان ثبت شده تزیین شده است و کاسه (قدح ) مدور با نقش هندسی آرایش و متمرکز شده اند .هر دو از طرح های تکرارشونده هندسی که بر روی آنها هست را به نمایش در آورده است . ردیفی از طرح های طبیعی و ا نتزاعی که به آنها محدو د می گردد. به مانند نقش مایه های جانوری ، گیاهی و انسانی هستند .برخی از آنها از هر دوی آنها گرفته شده است . جامها ( تصاویر ، ۱ – ۲ ) که ظرفی استوانه ای شکل هستند ، که بتدریج هر چه به پایه ظرف میرسد باریکتر می شوند . ارتفاع جامها از ۵ cm تا ۳۵ cm متغیر است . بتدریج به نشانهای مرکزی بزرگی میرسد و تقسیم شده و با قابهای از طرحهای انتزاعی یا ساختگی پر شده است . جامها به شکل منفرد هستند وبیشتر شان نقش مایه های کاملا یکپارچه دارند که بینشان مشترک است .
تجزیه و تحلیل بیش از ۲۰۰ تا از آنها که بطور برجسته مو رد بررسی قرار گرفته اند. ۲ گروه فائق که در قسمت فوقانی ظرف نقش پرندگان وحشی را نشان میدهد ( تصاویر ۱ ٫ k – i / e – a ) , و دیگر اینکه کشیده تر و افزایش ارتفاع دیده شده است . طرحهای v شکل و زیگزاگی در امتداد ظرف به طور عمودی مشاهده می گردد ( تصویر ۲ c – a ) .
کاسه ها ( قدح ها) ، ( تصاویر ۳ – ۴ ) در بررسی که بر روی ۵۰۰ کاسه انجام یافته ،فرانسوا بریددی مشاهده می نماید که بیشتر نشانگر ۲ دسته از ظروف نوارهای موازی را دارا می باشند که بر روی سطح داخلی شان پر از طرحهای هندسی است و به ندرت از طرحهای طبیعی الهام گرفته است ( تصویر ۳ i , h , g , f , c , b , a )
. تعدادی از آنها از شاخص ترین عناصر ساختاری نقش مایه ها در داخل ظروف را نیز شامل میشده اند . ۲ یا بیشتر طرحهای شانه ای که حدودا داخل کاسه ها جای گرفته اند ،طرحهای سه گوش که بیشتر بر روی لبه بیرونی ظرف دیده می شوند ( تصویر ۳ j , e ) .یک سری خطوط موازی که بر روی حاشیه ظرف قرار دارد و به سوی مرکز ظرف میرود اما دوباره تغییر جهت داده و به شکل یک تو رفتگی چهار گوش یا مستطیلی شکل در می آید را نشان میدهد( تصویر ۳ i , g , f , c. ) , یا یک تو رفتگی مستطیلی ،مربعی که به صورت لبه واریخته کم عمق در آمده است ( تصویر ۳ b , a ) .
منبع : کتاب هنر ایلام از ۴۲۰۰ – ۵۲۵ ق .م ،نویسنده خاویار آلوارز مون ،بخش ۱ ،ایلام قبل ایلام ،تولد شوش ۴۲۰۰ – ۲۹۰۰ ق.م ، سفال ، ظروف منقوش ، مترجم ماندانا محمودی
نظرات کاربران