در دنیای امروز، تأمین امنیت غذایی و ایجاد رشد اقتصادی پایدار از ضروریات بنیادین هر کشور بهشمار میرود. در این میان، صنایع غذایی و کشاورزی با ایفای نقش استراتژیک در تقویت ثبات اقتصادی و اجتماعی، علاوه بر ارتقای سطح سلامت جامعه، زمینههای نوینی برای بهرهوری بهینه از منابع طبیعی و خلق اشتغال فراهم میکنند. از یک سو، تولید محصولات غذایی با کیفیت بالا و رعایت استانداردهای ایمنی، موجبات ارتقای تغذیه و بهبود سلامت جمعی را فراهم میآورد؛ و از سوی دیگر، بهرهگیری هوشمندانه از منابع و ایجاد فرصتهای شغلی در حوزه کشاورزی، عامل اصلی توسعه اقتصادی و افزایش رفاه مردم محسوب میشود. در مواجهه با چالشهایی همچون افزایش جمعیت، تغییرات اقلیمی و نوسانات بازارهای جهانی، بهبود بهرهوری و نوآوری در این بخشها میتواند مسیر توسعهای مستحکم و پایدار را هموار سازد.
عوامل اقتصادی
شاخصهای اقتصادی متعددی نظیر رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، تورم، نرخ بهره، ارزش ارز و قیمت کالاهایی چون نفت، فولاد و طلا، از مولفههای اصلی تأثیرگذار بر وضعیت کلی اقتصاد بهشمار میآیند. این شاخصها با تأثیر مستقیم بر درآمدهای عمومی و توان خرید خانوارها و نهادهای اقتصادی، نقش تعیینکنندهای در تعیین سطح زندگی مردم دارند. در این زمینه، سیاستهای مالی اتخاذ شده توسط دولتها از جمله تنظیم ساختار مالیاتی، کنترل هزینههای عمومی و برنامهریزیهای دقیق در حوزه استقراض، به عنوان ابزارهای کلیدی جهت هدایت اقتصاد عمل میکنند. تخصیص بهینه منابع، چه به صورت مستقیم و چه از طریق ابزارهای غیرمستقیم، نقشی حیاتی در جهتدهی به نحوه سرمایهگذاری و مصرف در کل اقتصاد ایفا میکند.
اقتصاد صنایع غذایی
اقتصاد صنایع غذایی شامل مجموعهای از اصول و رویکردها است که فرایندهای تولید، بازاریابی و توزیع مواد غذایی را به دقت بررسی میکند. این حوزه علاوه بر پرداختن به موضوعات حیاتی همچون امنیت غذایی و پایداری تولید، به تحلیل رفتار مصرفکننده و تأثیر آن بر سلامت عمومی نیز میپردازد. افزایش قیمت مواد غذایی، به ویژه در میان خانوارهایی که بخش عمدهای از درآمدشان صرف تغذیه میشود، موضوعی حساس و چالشبرانگیز محسوب میشود. تغییرات در مبادلات بینالمللی، بحرانهای بهداشتی و درگیریهای نظامی از جمله عواملی هستند که میتوانند زنجیره تأمین را مختل کرده و در نهایت قیمت نهایی محصولات را تغییر دهند.
در مدلهای مدرن اقتصادی مرتبط با صنایع غذایی، تلاش بر آن است که چرخه تولید به گونهای تنظیم شود که از ایجاد ضایعات جلوگیری شود؛ بهطوری که محصولات فرعی و ضایعات آلی بدون آلودگی به عنوان کود ارگانیک به خاک بازگردند. حفظ استانداردهای کیفی و ایمنی، در صدر اولویتهای این صنعت قرار دارد و پیشرفتهای مداوم در زمینههای بهبود ماندگاری، کیفیت و تنوع محصولات، زمینهساز ظهور فناوریهای نوین در صنعت غذایی شده است. اخبار و تحولات این حوزه معمولاً شامل نوآوریهای تکنولوژیکی در تولید، تغییرات در الگوهای مصرفی، اثرات بحرانهای اقتصادی، مسائل مربوط به ایمنی غذایی و تأثیر تغییرات اقلیمی بر تولید محصولات کشاورزی میباشد.
اقتصاد کشاورزی
اقتصاد کشاورزی، شاخهای از علم اقتصاد، به بررسی و بهبود فرآیندهای تولید، توزیع و مصرف محصولات غذایی و الیافی میپردازد. از طریق استفاده از نظریههای اقتصادی، این حوزه به مطالعه بهرهبرداری بهینه از زمین و منابع محدود در بخشهای مختلف کشاورزی میپردازد. در بازارهای کشاورزی، تعامل نیروهای عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمتها و میزان تولید است. به همین ترتیب، بخش اقتصاد غذا که بخشی جدانشدنی از اقتصاد کشاورزی محسوب میشود، در تحلیل روندهای تولید و مصرف و تدوین سیاستهای مرتبط با تغذیه کشور نقش مهمی دارد.
اقتصاد کشاورزی در ابعاد مختلفی همچون تحلیل محیط زیست کشاورزی، رفتار مصرفکننده، مدیریت مزرعه و توسعه کشاورزی مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین، در کنار بخشهایی نظیر اقتصاد گردشگری، میتواند تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه به همراه داشته باشد. پوشش خبری حوزه اقتصاد کشاورزی، تمامی فعالیتهای اقتصادی در زمینه تولید محصولات کشاورزی از جمله کشت گندم، جو، برنج، محصولات باغی، گیاهان دارویی و زینتی و همچنین دامپروری و پرورش طیور را در بر میگیرد.
نتیجهگیری
در مجموع، توسعه همزمان اقتصاد صنایع غذایی و کشاورزی، علاوه بر ارتقای سطح تغذیه و سلامت عمومی، به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار در کشورهای مختلف محسوب میشود. با توجه به چالشهای معاصر، اتخاذ سیاستهای هوشمندانه و بهرهگیری از فناوریهای نوین در این حوزهها، میتواند مسیر تحول و توسعهای موفق را هموار سازد.
دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی کشور گفت: دولت سناریوی تغییر نرخ ارز ترجیحی به ترکیبی را در دستور کار دارد که به نظر میرسد بهتر است بهجای ارز ترکیبی، این ارز یکباره به ارز توافقی تبدیل شود.
در راستای تقویت زنجیره تولید و حمایت از کشاورزان، تفاهمنامهای میان سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی به امضا رسید.
سرپرست بازرگانی داخلی محصولات کشاورزی وزارت جهاد در واکنش به برخی گزارشات درباره بازار برنج و تاکید آنان بر افزایش قیمت در حالی که بازار چیز دیگری را نشان می دهد، گفت: تمام تلاش ها برای مدیریت بازار برنج و آرامش آن است.
بستهبندیهای مقاوم پرتویی، با افزایش ماندگاری و محافظت در برابر آلودگیهای میکروبی و عوامل محیطی، یکی از کلیدهای توسعه پایدار صادرات محصولات کشاورزی به بازارهای بینالمللی محسوب میشوند.
معاون توسعه مدیریت و منابع و رئیس کارگروه معماری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، از ارسال سند اصلاح ساختار این سازمان به سازمان اداری و استخدامی کشور خبر داد.
در حالی یکی از بزرگترین واردکنندگان نهادههای دامی اعلام کرده است که میتواند برخی نهادهها را ۲۰درصد ارزانتر وارد کند، بررسی عملکرد این شرکت حاکی است برخی از همین نهادهها را گرانتر از دیگران وارد کرده است.
رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی تهران توزیع اجباری روغن خوراکی با دیگر کالاها را مربوط به شرکتهای پخش و بنکداران دانست و عمده فروشان را از این تخلف عجیب مبرا کرد.
معاون توسعه بازرگانی وزارت جهادکشاورزی از اختلال در روند واردات گوشت از برزیل خبر داده است و کشورهای مغولستان، پاکستان و هند را به عنوان جایگزین معرفی کرده است.
معاون آموزش تحقیقات وزارت جهادسازندگی تأکید میکند: با بهکارگیری فناوری «کشت گیاهان در ماشین»، مصرف آب تا «یک بیستم»، و تولید «تا ده برابر» تغییر خواهد کرد.