در دنیای امروز، تأمین امنیت غذایی و ایجاد رشد اقتصادی پایدار از ضروریات بنیادین هر کشور بهشمار میرود. در این میان، صنایع غذایی و کشاورزی با ایفای نقش استراتژیک در تقویت ثبات اقتصادی و اجتماعی، علاوه بر ارتقای سطح سلامت جامعه، زمینههای نوینی برای بهرهوری بهینه از منابع طبیعی و خلق اشتغال فراهم میکنند. از یک سو، تولید محصولات غذایی با کیفیت بالا و رعایت استانداردهای ایمنی، موجبات ارتقای تغذیه و بهبود سلامت جمعی را فراهم میآورد؛ و از سوی دیگر، بهرهگیری هوشمندانه از منابع و ایجاد فرصتهای شغلی در حوزه کشاورزی، عامل اصلی توسعه اقتصادی و افزایش رفاه مردم محسوب میشود. در مواجهه با چالشهایی همچون افزایش جمعیت، تغییرات اقلیمی و نوسانات بازارهای جهانی، بهبود بهرهوری و نوآوری در این بخشها میتواند مسیر توسعهای مستحکم و پایدار را هموار سازد.
عوامل اقتصادی
شاخصهای اقتصادی متعددی نظیر رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، تورم، نرخ بهره، ارزش ارز و قیمت کالاهایی چون نفت، فولاد و طلا، از مولفههای اصلی تأثیرگذار بر وضعیت کلی اقتصاد بهشمار میآیند. این شاخصها با تأثیر مستقیم بر درآمدهای عمومی و توان خرید خانوارها و نهادهای اقتصادی، نقش تعیینکنندهای در تعیین سطح زندگی مردم دارند. در این زمینه، سیاستهای مالی اتخاذ شده توسط دولتها از جمله تنظیم ساختار مالیاتی، کنترل هزینههای عمومی و برنامهریزیهای دقیق در حوزه استقراض، به عنوان ابزارهای کلیدی جهت هدایت اقتصاد عمل میکنند. تخصیص بهینه منابع، چه به صورت مستقیم و چه از طریق ابزارهای غیرمستقیم، نقشی حیاتی در جهتدهی به نحوه سرمایهگذاری و مصرف در کل اقتصاد ایفا میکند.
اقتصاد صنایع غذایی
اقتصاد صنایع غذایی شامل مجموعهای از اصول و رویکردها است که فرایندهای تولید، بازاریابی و توزیع مواد غذایی را به دقت بررسی میکند. این حوزه علاوه بر پرداختن به موضوعات حیاتی همچون امنیت غذایی و پایداری تولید، به تحلیل رفتار مصرفکننده و تأثیر آن بر سلامت عمومی نیز میپردازد. افزایش قیمت مواد غذایی، به ویژه در میان خانوارهایی که بخش عمدهای از درآمدشان صرف تغذیه میشود، موضوعی حساس و چالشبرانگیز محسوب میشود. تغییرات در مبادلات بینالمللی، بحرانهای بهداشتی و درگیریهای نظامی از جمله عواملی هستند که میتوانند زنجیره تأمین را مختل کرده و در نهایت قیمت نهایی محصولات را تغییر دهند.
در مدلهای مدرن اقتصادی مرتبط با صنایع غذایی، تلاش بر آن است که چرخه تولید به گونهای تنظیم شود که از ایجاد ضایعات جلوگیری شود؛ بهطوری که محصولات فرعی و ضایعات آلی بدون آلودگی به عنوان کود ارگانیک به خاک بازگردند. حفظ استانداردهای کیفی و ایمنی، در صدر اولویتهای این صنعت قرار دارد و پیشرفتهای مداوم در زمینههای بهبود ماندگاری، کیفیت و تنوع محصولات، زمینهساز ظهور فناوریهای نوین در صنعت غذایی شده است. اخبار و تحولات این حوزه معمولاً شامل نوآوریهای تکنولوژیکی در تولید، تغییرات در الگوهای مصرفی، اثرات بحرانهای اقتصادی، مسائل مربوط به ایمنی غذایی و تأثیر تغییرات اقلیمی بر تولید محصولات کشاورزی میباشد.
اقتصاد کشاورزی
اقتصاد کشاورزی، شاخهای از علم اقتصاد، به بررسی و بهبود فرآیندهای تولید، توزیع و مصرف محصولات غذایی و الیافی میپردازد. از طریق استفاده از نظریههای اقتصادی، این حوزه به مطالعه بهرهبرداری بهینه از زمین و منابع محدود در بخشهای مختلف کشاورزی میپردازد. در بازارهای کشاورزی، تعامل نیروهای عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمتها و میزان تولید است. به همین ترتیب، بخش اقتصاد غذا که بخشی جدانشدنی از اقتصاد کشاورزی محسوب میشود، در تحلیل روندهای تولید و مصرف و تدوین سیاستهای مرتبط با تغذیه کشور نقش مهمی دارد.
اقتصاد کشاورزی در ابعاد مختلفی همچون تحلیل محیط زیست کشاورزی، رفتار مصرفکننده، مدیریت مزرعه و توسعه کشاورزی مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین، در کنار بخشهایی نظیر اقتصاد گردشگری، میتواند تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه به همراه داشته باشد. پوشش خبری حوزه اقتصاد کشاورزی، تمامی فعالیتهای اقتصادی در زمینه تولید محصولات کشاورزی از جمله کشت گندم، جو، برنج، محصولات باغی، گیاهان دارویی و زینتی و همچنین دامپروری و پرورش طیور را در بر میگیرد.
نتیجهگیری
در مجموع، توسعه همزمان اقتصاد صنایع غذایی و کشاورزی، علاوه بر ارتقای سطح تغذیه و سلامت عمومی، به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار در کشورهای مختلف محسوب میشود. با توجه به چالشهای معاصر، اتخاذ سیاستهای هوشمندانه و بهرهگیری از فناوریهای نوین در این حوزهها، میتواند مسیر تحول و توسعهای موفق را هموار سازد.
مسئول حوزه نمایندگی ولیفقیه در سازمان دامپزشکی گفت:حال حاضر، در ۶۳۰ کشتارگاه فعال کشور، بیش از ۸۰۰ ناظر شرعی مستقر هستند و نظارتها بهصورت میدانی و لحظهبهلحظه انجام میشود.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران از عبور میزان خرید تضمینی گندم از کشاورزان ۱۵ استان پهنههای جنوبی و مرکزی کشور از مرز دومیلیون تُن تا صبح امروز خبر داد و گفت: دوسوم این مقدار از استان خوزستان و یکسوم از ۱۴ استان دیگر خریداری شده است.
مدیرعامل نمایشگاههای بینالملی ایران با اشاره به رشد ۲۶ درصدی صادرات در حوزه صنایع غذایی طی سال گذشته گفت: ایران بیش از ۱۲۰ نوع ماده اولیه خام محصولات کشاورزی تولید میکند و از طریق صنایع غذایی، امکان تبدیل این مواد به ارزش افزودهای ۳۰۰ درصدی دارد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: در جلسه روز گذشته دولت، اعلام شد که تمامی کالاهای اساسی مثل سنوات قبل ارز مورد نیازشان تخصیص داده میشود. حتی نرخ ارزی که در قانون بودجه آمده بود و به ۳۷ هزار تومان رسیده بود، مجدداً به ۲۸۵۰۰ تومان برگشت.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: کشاورز یک سال زحمت میکشد و به ۱۰ تا ۲۰ درصد سود قانع است، اما واسطهای که فقط در چند ساعت کالا را جابهجا میکند، سودهای ۱۵۰ درصدی میبرد.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد در نخستین اجلاس سراسری روابطعمومیهای وزارت جهاد کشاورزی با هشدار در مورد «انباشتهشدن بحرانهای چندلایه» در بخش کشاورزی ، بهرهگیری هوشمندانه از ظرفیت روابط عمومی و رسانهها برای حل آنها را خواستار شد.
مدیرعامل انجمن خرما گفت:با تکمیل زیرساختها و ایجاد ثبات در سیاستهای صادراتی، میتوان ارزآوری صادرات خرما را در پنج سال آینده از ۴۵۰ میلیون دلار به بیش از یک میلیارد دلار رساند.