در دنیای امروز، تأمین امنیت غذایی و ایجاد رشد اقتصادی پایدار از ضروریات بنیادین هر کشور بهشمار میرود. در این میان، صنایع غذایی و کشاورزی با ایفای نقش استراتژیک در تقویت ثبات اقتصادی و اجتماعی، علاوه بر ارتقای سطح سلامت جامعه، زمینههای نوینی برای بهرهوری بهینه از منابع طبیعی و خلق اشتغال فراهم میکنند. از یک سو، تولید محصولات غذایی با کیفیت بالا و رعایت استانداردهای ایمنی، موجبات ارتقای تغذیه و بهبود سلامت جمعی را فراهم میآورد؛ و از سوی دیگر، بهرهگیری هوشمندانه از منابع و ایجاد فرصتهای شغلی در حوزه کشاورزی، عامل اصلی توسعه اقتصادی و افزایش رفاه مردم محسوب میشود. در مواجهه با چالشهایی همچون افزایش جمعیت، تغییرات اقلیمی و نوسانات بازارهای جهانی، بهبود بهرهوری و نوآوری در این بخشها میتواند مسیر توسعهای مستحکم و پایدار را هموار سازد.
عوامل اقتصادی
شاخصهای اقتصادی متعددی نظیر رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، تورم، نرخ بهره، ارزش ارز و قیمت کالاهایی چون نفت، فولاد و طلا، از مولفههای اصلی تأثیرگذار بر وضعیت کلی اقتصاد بهشمار میآیند. این شاخصها با تأثیر مستقیم بر درآمدهای عمومی و توان خرید خانوارها و نهادهای اقتصادی، نقش تعیینکنندهای در تعیین سطح زندگی مردم دارند. در این زمینه، سیاستهای مالی اتخاذ شده توسط دولتها از جمله تنظیم ساختار مالیاتی، کنترل هزینههای عمومی و برنامهریزیهای دقیق در حوزه استقراض، به عنوان ابزارهای کلیدی جهت هدایت اقتصاد عمل میکنند. تخصیص بهینه منابع، چه به صورت مستقیم و چه از طریق ابزارهای غیرمستقیم، نقشی حیاتی در جهتدهی به نحوه سرمایهگذاری و مصرف در کل اقتصاد ایفا میکند.
اقتصاد صنایع غذایی
اقتصاد صنایع غذایی شامل مجموعهای از اصول و رویکردها است که فرایندهای تولید، بازاریابی و توزیع مواد غذایی را به دقت بررسی میکند. این حوزه علاوه بر پرداختن به موضوعات حیاتی همچون امنیت غذایی و پایداری تولید، به تحلیل رفتار مصرفکننده و تأثیر آن بر سلامت عمومی نیز میپردازد. افزایش قیمت مواد غذایی، به ویژه در میان خانوارهایی که بخش عمدهای از درآمدشان صرف تغذیه میشود، موضوعی حساس و چالشبرانگیز محسوب میشود. تغییرات در مبادلات بینالمللی، بحرانهای بهداشتی و درگیریهای نظامی از جمله عواملی هستند که میتوانند زنجیره تأمین را مختل کرده و در نهایت قیمت نهایی محصولات را تغییر دهند.
در مدلهای مدرن اقتصادی مرتبط با صنایع غذایی، تلاش بر آن است که چرخه تولید به گونهای تنظیم شود که از ایجاد ضایعات جلوگیری شود؛ بهطوری که محصولات فرعی و ضایعات آلی بدون آلودگی به عنوان کود ارگانیک به خاک بازگردند. حفظ استانداردهای کیفی و ایمنی، در صدر اولویتهای این صنعت قرار دارد و پیشرفتهای مداوم در زمینههای بهبود ماندگاری، کیفیت و تنوع محصولات، زمینهساز ظهور فناوریهای نوین در صنعت غذایی شده است. اخبار و تحولات این حوزه معمولاً شامل نوآوریهای تکنولوژیکی در تولید، تغییرات در الگوهای مصرفی، اثرات بحرانهای اقتصادی، مسائل مربوط به ایمنی غذایی و تأثیر تغییرات اقلیمی بر تولید محصولات کشاورزی میباشد.
اقتصاد کشاورزی
اقتصاد کشاورزی، شاخهای از علم اقتصاد، به بررسی و بهبود فرآیندهای تولید، توزیع و مصرف محصولات غذایی و الیافی میپردازد. از طریق استفاده از نظریههای اقتصادی، این حوزه به مطالعه بهرهبرداری بهینه از زمین و منابع محدود در بخشهای مختلف کشاورزی میپردازد. در بازارهای کشاورزی، تعامل نیروهای عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمتها و میزان تولید است. به همین ترتیب، بخش اقتصاد غذا که بخشی جدانشدنی از اقتصاد کشاورزی محسوب میشود، در تحلیل روندهای تولید و مصرف و تدوین سیاستهای مرتبط با تغذیه کشور نقش مهمی دارد.
اقتصاد کشاورزی در ابعاد مختلفی همچون تحلیل محیط زیست کشاورزی، رفتار مصرفکننده، مدیریت مزرعه و توسعه کشاورزی مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین، در کنار بخشهایی نظیر اقتصاد گردشگری، میتواند تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه به همراه داشته باشد. پوشش خبری حوزه اقتصاد کشاورزی، تمامی فعالیتهای اقتصادی در زمینه تولید محصولات کشاورزی از جمله کشت گندم، جو، برنج، محصولات باغی، گیاهان دارویی و زینتی و همچنین دامپروری و پرورش طیور را در بر میگیرد.
نتیجهگیری
در مجموع، توسعه همزمان اقتصاد صنایع غذایی و کشاورزی، علاوه بر ارتقای سطح تغذیه و سلامت عمومی، به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار در کشورهای مختلف محسوب میشود. با توجه به چالشهای معاصر، اتخاذ سیاستهای هوشمندانه و بهرهگیری از فناوریهای نوین در این حوزهها، میتواند مسیر تحول و توسعهای موفق را هموار سازد.
در راستای تقویت استانداردهای صادراتی پسته ایران، سازمان فائو یک هیئت فنی به استان کرمان اعزام کرد تا روند نمونهبرداری و آزمایشهای تشخیص آلایندهها در محصول پسته را بررسی کنند.
معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت:در صورتی که جنگل های بلوط زاگرس قرق شود بعد از سه سال اتفاقات مهمی در جنگلهای بلوط زاگرس روی میدهد و شاهد احیا آن خواهیم بود اما به خاطر مسائل معیشت جنگل نشینان این کار انجام نمیشود.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با بیان اینکه پرداخت مطالبات گندمکاران این هفته آغاز میشود گفت: تا کنون ۱.۶ میلیون تن گندم به صورت تضمینی خرید شده است.
رئیس سازمان ملی استاندارد گفت: تدوین استانداردهای ملی بر عهده ماست، اما پایش و اجرای آن در حوزه کشاورزی، وظیفه نهادهای تخصصی همچون وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات است.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: استقرار سیستمهای نوین آبیاری نیازمند تامین اعتبار ویژه است، که براساس روند عادی و طبیعی بودجههای سنواتی حدود ۵۰ تا ۶۰ سال طول میکشد تا همه مزارع به سیستمهای نوین مجهز شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به چالش عدم تفکیک صحیح وظایف میان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه گفت:تعیین اقلام تخممرغ نطفهدار یا گوشت گرم به وزارت جهاد سپرده نشده و امسال برخی از آنها از فهرست کالاهای اساسی خارج شدهاند.
مجری طرح گندم کشور از خرید تضمینی یک میلیون و ۵۱۴ هزار تن گندم به ارزش ۳۱ هزار میلیارد تومان از ابتدای فصل برداشت تا صبح امروز (شنبه، ۲۰ اردیبهشت) خبر داد و گفت: این میزان خرید تضمینی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰.۵ درصد افزایش نشان میدهد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمینکنندگان برنج ایران گفت: رسوب کالا در بنادر فارغ از ایمن بودن زیر ساختهای بنادر، هر لحظه میتواند به تکرار فاجعهای چون آتش سوزی بندر شهید رجائی منتهی شود.
اکنون و در سایه الزامهای برنامه هفتم توسعه برای کوچکسازی بدنه دولت، سازمان تات ناگزیر از بازنگری در سیاستهای خود است. وقت آن رسیده که این نهاد از گسترش کمی فاصله بگیرد و بر ارتقاء بهرهوری منابع موجود متمرکز شود.
رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با اشاره به نزول صادرات فرش دستباف ایرانی، از ۲ میلیارد دلار به ۴۰ میلیون دلار خبر داد و گفت با پیگیریهای انجامشده، توانستیم بخشی از موانع قانونی از جمله مشکل پیمانسپاری و تعهد ارزی را برطرف کنیم.