حقوق، یکی از ارکان اصلی هر جامعه‌ای است که به تنظیم روابط اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی مردم می‌پردازد. این واژه در زبان فارسی به معنای مجموعه قوانین و قواعدی است که حقوق و تکالیف افراد را در جامعه تعیین می‌کند. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حقوق، منابع آن است که به طور کلی به منبع‌های مختلفی اطلاق می‌شود که حقوق از آنها نشأت می‌گیرد. در اینجا به بررسی منابع حقوق، اهمیت آنها، و تأثیر آنها در شکل‌گیری قواعد حقوقی خواهیم پرداخت.
منابع حقوق به مجموعه‌ای از اصول، قواعد و نهادهایی گفته می‌شود که قانون‌گذار از آنها استفاده می‌کند تا حقوق و تکالیف افراد را در جامعه تعیین و تبیین کند. این منابع ممکن است از اشکال مختلفی تشکیل شوند، از جمله قوانین مدون، عرف، فقه، و آرا قضایی و رویه قضایی. هرکدام از این منابع نقش خاصی در شکل‌دهی به سیستم حقوقی کشور دارند و تأثیرات مختلفی بر روی اجرای عدالت و قانون‌مندی در جامعه دارند.
اولین و مهم‌ترین منبع حقوق، قوانین مدونی است که توسط مقامات قانون‌گذار (مانند مجلس شورای اسلامی) تصویب می‌شود. این قوانین می‌توانند شامل قوانین اساسی، قوانین عادی، و آیین‌نامه‌ها باشند. قوانین مدون معمولاً به صورت روشن و دقیق به تنظیم روابط و تکالیف افراد پرداخته و می‌توانند در محاکم قضائی به عنوان مرجع اصلی برای تعیین حقوق و وظایف افراد استفاده شوند.
در کشورهای اسلامی، فقه به عنوان منبع اصلی حقوقی به شمار می‌رود. فقه اسلامی، که مبانی آن بر اساس قرآن و حدیث استوار است، قواعد و اصول حقوقی را ارائه می‌دهد که در بسیاری از موارد بر اساس اجتهاد و نظر علمای دینی تبیین می‌شود. فقه اسلامی می‌تواند در کنار قوانین مدون، به عنوان یک منبع مهم برای حل مسائل حقوقی در سیستم قضائی عمل کند.
عرف، به عنوان یکی دیگر از منابع حقوق، به مجموعه عادات و رفتارهای اجتماعی اطلاق می‌شود که در طول زمان در یک جامعه به وجود آمده و در صورت عدم وجود قانون مدون، به عنوان مرجع حقوقی پذیرفته می‌شود. به عبارت دیگر، عرف می‌تواند در مواردی که قانون به وضوح مشخص نیست، به عنوان راهنمایی برای تعیین حقوق و تکالیف افراد در نظر گرفته شود.
آرا قضایی و رویه قضایی به بررسی و تفسیرهای حقوقی توسط قضات و مراجع قضایی در محاکم مختلف اطلاق می‌شود. این آرا و رویه‌ها، به ویژه در سیستم‌های حقوقی که به اصل پیش‌بینی احکام قضایی توجه دارند، می‌توانند به عنوان منبع جدیدی از حقوق عمل کنند.
منابع حقوق اهمیت بسیاری دارند، زیرا بدون این منابع، تنظیم روابط اجتماعی و حل و فصل اختلافات حقوقی غیرممکن خواهد بود. هر منبع حقوقی می‌تواند در موقعیت‌های مختلف و در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، قوانین مدون در حل اختلافات حقوقی بین افراد و نهادها نقش کلیدی دارند، در حالی که فقه اسلامی می‌تواند در مسائل شرعی و مذهبی به کار گرفته شود. عرف نیز در مواردی که قانون خاموش است، جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند.
منابع حقوق نه تنها در تنظیم و اجرای قوانین، بلکه در شکل‌دهی به رویکردها و نگرش‌های اجتماعی نسبت به حقوق نیز تأثیرگذار هستند. به عنوان مثال، در جوامع مختلف، احترام به عرف‌های اجتماعی و آداب و رسوم محلی می‌تواند به تسهیل فرآیندهای حقوقی کمک کند. همچنین، آرا قضایی و رویه قضایی می‌تواند به توسعه اصول و قواعد حقوقی جدید کمک کرده و آن را مطابق با شرایط و نیازهای روز جامعه تطبیق دهد.
همچنین باید بیان کرد که شبکه‌های اجتماعی به عنوان یکی از بسترهای ارتباطی و اطلاع‌رسانی گسترده، تأثیر قابل توجهی در شکل‌گیری افکار عمومی و ترویج آراء حقوقی دارند.
در پایان، منابع حقوق به عنوان ارکان اصلی و تعیین‌کننده نظام‌های حقوقی، نقشی اساسی در برقراری نظم و عدالت در جامعه ایفا می‌کنند. از آنجایی که حقوق به تنظیم رفتارها و روابط اجتماعی افراد می‌پردازد، شناخت دقیق منابع آن برای هر فرد و جامعه‌ای ضروری است. در نتیجه، توجه به این منابع و بهره‌گیری از آنها می‌تواند به بهبود وضعیت حقوقی و اجتماعی جامعه کمک کند و فرآیندهای عدالت‌خواهانه را تسهیل سازد.
با در نظر گرفتن اهمیت این منابع، می‌توان گفت که حقوق به عنوان یک رشته علمی و عملی نیازمند شناخت دقیق و جامع از منابع خود است تا بتواند به درستی در خدمت عدالت و توسعه اجتماعی قرار گیرد.
انجام روزمره جرائمی مثل کیف و موبایل‌قاپی با رویکردهای خشن همراه با سلاح و ارعاب، عملاً باعث “سلب امنیت و احساس امنیت” شهروندان شده و تاسف‌بارتر اینکه این نوع جرائم توسط مجرمان باسابقه انجام می‌گیرد که پیش از این سابقه جنایات مشابهی را داشته‌‌اند!
نواف سلام نخست‌وزیر لبنان طی روزهای اخیر عملاً طرح‌هایی را در این کشور به اجرا در آورده که در راستای منافع رژیم صهیونیستی است. آیا سلام نمی‌داند که تضعیف مقاومت و محدود کردن آنها به معنای باز کردن زنجیر سگ‌های صهیونیستی علیه لبنان است؟
رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس از بررسی طرحی در خصوص اصلاح برخی از مواد قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی بهیژه حوزه مهریه و جرائم غیرعمد خبر داد.
رییس قوه قضاییه امروز در شورای عالی قضایی خواستار اهتمام جدی مسئولان قضایی در رسیدگی قاطع به پروندههای جرائم خشن و تأمین امنیت روانی جامعه شد.
حوزه سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ تا این لحظه برخی مظنونین حادثه شناسایی و بازداشت شده و در حال طی مراحل تحقیقات و بازجویی هستند.
دادستان کل کشور گفت: مردم توجه داشته باشند تا زمانی که اعتماد کامل بهدست نیاوردهاند، اقدام به خرید طلا در فضای مجاری نکنند.
دادستان تهران از صدور کیفرخواست برای سارقین مسلح پایتخت خبر داد و گفت: مجازات افساد فی‌الارض در انتظار دو تن از متهمان است.
مرکز وکلای قوه قضاییه برای رسیدگی حقوقی به مشکلی که اخیراً مادر مرحوم “علی انصاریان” آن را در قالب فیلم کوتاهی در فضای مجازی بیان کرده، اعلام آمادگی کرد.
دبیر جدید ستاد حقوق بشر، با تأکید بر اجرای سند تحول قضایی، بر رعایت حقوق بشر اسلامی و حمایت از اتباع خارجی در ایران تأکید کرد.
معاون اول قوه قضاییه با اشاره به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری تأکید کرد: قوه قضاییه مذاکره با آمریکا را شرافتمندانه نمی‌داند.
سخنگوی قوه قضاییه از دستگیری ۳ الی ۴ نفر در خصوص قتل دانشجوی دانشگاه تهران خبر داد.
قتل دلخراش دانشجوی ۱۹ ساله در حوالی کوی دانشگاه تهران، بار دیگر عدم صدور احکام بازدارنده قضایی را به چالش کشید؛ در حالیکه پلیس تحقیقات برای دستگیری متهمان را آغاز کرده، نبود مجازات قاطع باعث شده سارقان بدون ترس، جسورانه مرتکب چنین جنایاتی شوند!
